Tái hiện Lễ ăn đầu lúa mới của dân tộc Raglai tại Hà Nội

Đây là một trong nhiếu hoạt động nằm trong khuôn khổ Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản văn hóa Việt Nam” năm 2017 diễn ra từ ngày 18/11 đến 23/11.

Lễ ăn đầu lúa mới của dân tộc Raglai được tổ chức nhằm đánh dấu kết thúc một chu kỳ sản xuất, đồng thời để nhớ ơn, cảm tạ thần linh đã ban cho vụ mùa vừa qua tươi tốt, bội thu và để cầu khấn xin thần linh sẽ tiếp tục ban cho nhiều điều tốt đẹp hơn trong những vụ mùa tới.

Lễ diễn ra theo 5 năm, 7 năm hoặc 10 năm 1 lần, tùy theo điều kiện kinh tế của mỗi gia đình. Thông thường lễ này sẽ diễn ra trong vòng 3 ngày sau khi kết thúc một chu kỳ sản xuất trong năm, rơi vào tháng 3, tháng 4 âm lịch hàng năm.

Khi lúa bắt đầu chín, chủ nhà tuốt 2 - 3 gùi lúa và ngắt 1 bó bông lúa nhỏ về nhà. Những mánh lúa chín được treo lên cột nhà nơi thờ phụng thần linh, ông bà hay để trên mâm, trên khay cỗ cúng. Sau khi giã lúa mới tuốt về, chủ nhà dùng gạo lúa mới nấu cơm để tiến hành làm lễ ăn đầu lúa mới.

Thầy cúng chuẩn bị đồ lễ.

Lễ ăn đầu lúa mới của người Raglai gồm có: Heo, gà, gạo, trầu cau, chén cơm, rượu cần... và đặc biệt không thể thiếu đó chính là lửa. Nếu tiếng khèn, mả la được xem như lời mời bà con dân bản đến chung vui cùng gia đình thì lửa được xem là “vật thiêng” mời ông bà tổ tiên về ăn mừng lúa mới.

Khai lễ, thầy cúng bắt đầu khấn cúng thổ địa và gọi hồn lúa về nhà, mời uống rượu cần cùng con cháu để cầu xin sức khỏe, bình an, vụ mùa tiếp theo được bội thu. Sau đó, mọi người sẽ truyền tay nhau uống cạn những bát rượu. Theo quan niệm của người Raglai, rượu phải cạn thì người trong gia đình mới khỏe mạnh, cuộc sống hạnh phúc, mùa màng tốt tươi.

Cúng thổ địa và gọi hồn lúa về nhà.

Sau khi thực hiện nghi thức cúng thổ địa và gọi hồn lúa về nhà , thầy cúng mang đồ lễ vào trong nhà để cúng rước hồn lúa mới, mời thần linh dùng cơm lúa mới, uống rượu để cảm tạ nhờ ơn thần linh mà bà con mạnh khỏe, có cái ăn cái mặc, mùa màng tốt tươi. Tiếp đó, thầy cúng mời trầu thần linh để xin thần linh chứng giám và tiếp tục phù hộ cho mùa màng được tươi tốt, sức khỏe cho cả nhà, gia đình, dòng tộc và buôn làng.

Khi tổ tiên đã nhận lễ vật xong, tiếng mã la được đánh lên, người Raglai mang cây nêu từ trong nhà ra ngoài nhà lễ để tiễn đưa tổ tiên về với thế giới của ông bà theo quan niệm của người Raglai.

Cúng trong nhà.

Sau phần nghi lễ là phần hội, cơm rượu thịt được dọn ra, tiếng mã la nổi lên và mọi người cùng hòa nhịp vào lễ hội với không khí vui tươi, mừng cho gia đình có một mùa bội thu, gia đình hạnh phúc.

Lễ ăn đầu lúa mới là một phong tục truyền thống lâu đời của đồng bào dân tộc Raglai. Ngoài việc để thể hiện sự biết ơn đối với thần linh của mình, lễ ăn đầu lúa mới cũng mang tính cộng đồng cao khi còn là dịp để bà con trong dòng tộc nội, ngoại và ở các buôn làng khác tụ hội về gặp mặt, thăm hỏi, thể hiện sự quan tâm và giúp đỡ lẫn nhau, cùng nhau lao động phát triển.

Tái hiện lễ hội ăn đầu lúa mới của cộng đồng dân tộc Raglai tại Làng Văn hoá - Du lịch các dân tộc Việt Nam là hoạt động đặc sắc, mang đậm tính nhân văn, thể hiện tinh thần đoàn kết 54 dân tộc anh em, qua đó giúp du khách trong và ngoài nước hiểu hơn về phong tục, tập quán các dân tộc Việt Nam.